Dit jaar vierde JR Shipping haar 25-jarig jubileum. Dat gebeurde op gepaste wijze en met gemengde gevoelens. Hoewel we als directie, walpersoneel en zeevarenden trots zijn op onze rederij, overheerst een gevoel van teleurstelling. Vennootrelaties die investeerden in de JR Fleet Fund-schepen, en daarmee vertrouwen toonden in ons bedrijf en de markt, moesten definitief afscheid nemen van hun deelname in JR Fleet Fund CV. Dat werpt een donkere schaduw over de afgelopen 25 jaar.

In 1993 kocht Jan Reier Arends uit Harlingen zijn eerste schip, een kruiplijncoaster, geschikt voor short sea shipping. Hiermee is de oprichting van kapitein/eigenaarbedrijf JR Shipping een feit. Het schip heette m.s. Vlieland, vanuit kostenbesparing zijn een paar letters van deze naam overgeschilderd en is het schip omgedoopt tot m.s. Elan. Sindsdien beginnen alle scheepsnamen in de vloot van JR Shipping met een E. De eerste jaren staat Arends, vaak vergezeld door zijn echtgenote, zelf aan het roer. De zaken gaan goed genoeg om in 1997 een groter nieuwbouw schip aan te schaffen, dat wederom tot m.s. Elan wordt gedoopt.

Focus op containerfeeder vaart

De opbouw van een eigen vloot neemt vanaf 2000 serieuze vormen aan. Arends ziet kansen in de markt voor containerfeeder schepen en vindt bevestiging bij Sander Schakelaar, die op dat moment nog leiding geeft aan een collega rederijbedrijf in Groningen. Arends en Schakelaar slaan de handen ineen en stippelen een toekomststrategie uit, die focust op de containerfeeder vaart. JR Shipping weet binnen dit specialistische short sea shipping-segment een vooraanstaande positie in te nemen.

Mijlpalen volgen elkaar snel op. In 2001 richt JR Shipping een eigen bevrachtingskantoor op: Confeeder Shipping & Chartering. In 2002 plaatst de rederij een belangwekkende order voor de nieuwbouw van zes feeders van 750 TEU bij de Nederlandse werf Volharding. Het laatste schip uit deze serie, het m.s. Ensemble, wordt eind 2005 opgeleverd. In datzelfde jaar neemt JR Shipping twee nieuwbouwschepen af van de Duitse Sietas-werf.

Succesbepalende factoren in eigen hand, op één factor na

Naast nieuwe schepen koopt de rederij ook bestaande schepen aan. Om de vlootuitbreiding te financieren, brengt JR Shipping in eigen beheer scheepsparticipaties op de markt. Daarmee weet de rederij een groeiende groep investeerders aan zich te binden. Deze vennootrelaties profiteren de eerste jaren van goede rendementen op hun scheepsinvesteringen. Om de dienstverlening in emissies en fondsbeheer verder te professionaliseren, wordt in 2007 JR Ship Investments opgericht. Ook JR Ship Brokers & Consultants, gespecialiseerd in aankoop en nieuwbouwbegeleiding, ziet in dat jaar het levenslicht. Dit past in de strategie van de rederij om alle succesbepalende factoren in eigen hand te houden.

Op één bepalende factor heeft de rederij geen grip: de ontwikkeling van de wereldhandel, de graadmeter voor internationale zeescheepvaart en de containerfeeder vaart in het bijzonder. Dit wordt pijnlijk duidelijk in 2008, het jaar waarin de financiële crisis de wereld op zijn grondvesten doet schudden. De lange periode van recessie die volgt, grijpt tot op de dag van vandaag diep in het rederijbeleid in. Met als laatste klap: het definitieve verlies van JR Fleet Fund CV in 2018.

Ondernemen in tijden van diepe crisis

In 2008, het jaar waarin de crisis uitbreekt, heeft JR Shipping 23 moderne feeders in de vaart, variërend in capaciteit van 340 tot 1.400 TEU. De rederij onderneemt de grootst mogelijke inspanningen om de continuïteit van haar schepen onder de zeer zware omstandigheden veilig te stellen. Banken en vennootrelaties dragen constructief bij aan tal van overbruggings- en reddingsmaatregelen. De oprichting van JR Fleet Fund in 2012 , waarin elf schepen worden geëxploiteerd, is een van die maatregelen. De zwaar bevochten herstructurering is even uniek als innovatief, en lijkt lange tijd goed te werken. De hoofdvoorwaarde voor een goede afloop, substantieel marktherstel, laat echter te lang op zich wachten.

Ondanks de lang aanhoudende crisis blijven Arends en Schakelaar ondernemen. In 2008 stellen ze een nieuwe koers vast, gebaseerd op differentiatie. Speerpunten: consolidatie op de markt voor containerfeeder schepen; een terugkeer naar de markt voor multipurpose schepen; nieuwe activiteiten op de markt voor offshore service schepen en scheepsmanagementdiensten aan derden.

In 2010 richt JR Shipping, naar aanleiding van haar diversificatiebeleid, SeaZip Offshore Service op dat inmiddels zes Damen Fast Crew Suppliers en één surveyschip exploiteert.

In 2011 doopt de rederij twee nieuwgebouwde multipurpose schepen, de m.s. Esprit en Estime, waarvoor JR Ship Investments participaties in een zogeheten ‘maatschap-NV’ op de markt bracht, een fiscaal gedreven investeringsoptie, door de Nederlandse overheid in het leven geroepen om de crisis het hoofd te bieden.

Marktherstel komt te laat

De crisis blijft als een inktzwarte wolk boven de scheepvaartindustrie hangen. Crisismanagement en nieuwe ondernemingsinitiatieven ten spijt, krijgen de rederij en haar vennootrelaties teleurstelling op teleurstelling te incasseren. De grootste deceptie dient zich uitgerekend aan in jubileumjaar 2018. De rederij had slechts één wens voor haar 25ste verjaardag: structureel marktherstel. Dit leek zich ten langen leste aan te dienen, maar in de zomer van 2018 deed zich opnieuw stagnatie voor. Met als gevolg dat vennootrelaties niet alleen afscheid moesten nemen van hun belang in JR Fleet Fund CV, maar dat er zelfs voor de kleinste compensatie geen basis meer bestond. Lees ook: Doek valt voor JR Fleet Fund CV.

Dit nieuwe dieptepunt en de nog steeds bestaande zorgen rond andere schepen, heeft de rederij doen besluiten nauwelijks ruchtbaarheid te geven aan haar 25-jarig jubileum. Met het walpersoneel en de zeevarenden, waarvan op vrijdag 16 november op eigen initiatief een delegatie naar Harlingen kwam om aan de directie een geschenk te overhandigen, is op bescheiden wijze stilgestaan bij de hoogte- en dieptepunten van de afgelopen 25 jaar. In de wetenschap dat de situatie nog altijd uitdagend is.

Geschenk van zeevarenden aan de directie van JR Shipping: Een fotomozaïek bestaande uit ruim 13.000 foto’s die gezamenlijk het m.s. Energizer vormen varende door de Fjorden van Noorwegen.

Doek valt voor JR Fleet Fund CV – nieuwe stagnatie in de markt staat compensatieregeling in de weg

JR Shipping en haar vennootrelaties nemen definitief afscheid van hun deelname in de elf schepen van JR Fleet Fund CV. Een ultieme poging om ter compensatie via een herinvestering bij twee schepen betrokken te blijven, strandde. Door de stagnatie deze zomer op de markt voor containerfeeder schepen, was er onvoldoende draagvlak voor de hiernieuwde deelname in de twee schepen. JR Shipping zal wel gevraagd worden om verantwoordelijk te blijven voor het operationele scheepsmanagement over de JR Fleet Fund-schepen, die eind 2018 aan een nieuw exploitatiebedrijf worden overgedragen.

Met de aanstaande overdracht komt een teleurstellend einde aan een reeks van crisismaatregelen die de rederij trof en uitvoerde om de elf schepen in de vaart te houden. De realisatie van JR Fleet Fund, bedoeld om te komen tot een werkbare financierings- en exploitatiestructuur, in 2012, bood lange tijd een goede continuïteitsbasis. Hierbij is steeds aangemerkt dat substantieel marktherstel uiteindelijk cruciaal zou zijn om het geïnvesteerde vermogen te beschermen.

Geen perspectief

Zoals bekend, bleef het marktherstel uit. In september 2017 werd duidelijk dat HSH Nordbank geen mogelijkheden meer zag voor nieuwe overbruggingsfaciliteiten. JR Shipping wist directe verkoop van de schepen en opheffing van JR Fleet Fund te voorkomen door een Engelse investeerder te interesseren in een eventuele overname van de schuldpositie. Deze overname werd eind 2017 geëffectueerd, met instemming van de vennootrelaties. In mei 2018 bleek dat de perspectieven in JR Fleet Fund CV alsnog verloren gaan. De Engelse investeerder zag geen perspectief in de voortzetting van de exploitatie van de schepen in de huidige vorm.

Gezien de schuldpositie van de CV zat er voor de rederij en haar investeerders weinig anders op dan zich bij de teleurstellende gang van zaken neer te leggen. Om nog een zekere vorm van compensatie te proberen te realiseren, vond de rederij de Engelse investeerder bereid om twee schepen buiten de overdracht te houden en beneden de marktprijs te koop aan te bieden. Voorwaarde van de investeerder was, dat de vennootrelaties zouden instemmen met een onderhandse overdracht van de resterende negen schepen. Aldus geschiedde.

Tijdelijke marktdip zet compensatieproject op de tocht

Tijdens de instemmingsvergadering heeft JR Shipping de nieuwe investeringsmogelijkheid en bijbehorende compensatieregeling aan haar vennootrelaties voorgelegd. Er werden kritische noten gekraakt, maar de algemene teneur was positief, waarop de rederij besloot het voorgenomen investeringsproject nader uit te werken. Eind augustus bracht JR Ship Investments nieuwe participaties in de 750 TEU-feeders m.s. Endurance en Ensemble op de markt. De emissie beperkte zich tot JR Fleet Fund-vennootrelaties die een nieuw belang konden nemen in beide schepen.

Geloof in verder marktherstel in de optiek van de rederij was cruciaal bij het besluit om in een van de schepen deel te nemen. De opnieuw teleurstellende marktontwikkeling vormde mede de oorzaak dat er te weinig interesse in deelname bleek. Daarop is het project terug getrokken. Participanten die al hadden ingetekend, ontvingen in september het bericht dat hun belangstelling niet kon worden beloond. Met het niet welslagen van het project, kwamen ook de beoogde compensatiemechanismen te vervallen.

JR Shipping in de media

Het spreekt voor zich dat JR Fleet Fund CV de aandacht heeft getrokken van diverse media. Investeerders in JR Fleet Fund CV hebben immers veel geld verloren als gevolg van de crisisomstandigheden. In sommige media is – naast feitelijk verslag te doen over de voorliggende situatie – meerdere malen op een suggestieve wijze aandacht besteed aan dit gecompliceerde traject en de motieven van de directie. De rederijdirectie heeft besloten niet actief op onjuiste suggesties in de berichtgeving te reageren.

Gelukkig is het zo dat de overgrote meerderheid van alle vennoten in JR Fleet Fund CV onderscheid weet te maken tussen wat anderen over onze rederijgroep schrijven en wat de rederijgroep zelf al bijna tien jaar lang bericht; via rechtstreekse nieuwsbrieven naar de vennoten in JR Fleet Fund CV, maar ook via ons jaarverslag de JR Shipping Anno Nu dat we ieder jaar op onze websites www.jrshipping.com en www.jrshipinvestments.nl openbaar publiceren.

JR Shipping zal gevraagd worden om in de rol van scheepsmanager betrokken te blijven. Onze rol wordt die van een dienstverlener; voor onze rederij is niet voorzien in een rol als mede-aandeelhouder of anderszins. Onze rol als (scheeps-)manager biedt een basis voor de continuïteit van onze organisatie en de werkgelegenheid voor ruim dertig medewerkers aan de wal en ruim tweehonderd medewerkers aan boord van de schepen.

Dit neemt niet weg dat de rederijdirectie de uiteindelijke afloop ten zeerste betreurt. Wij hadden graag gezien dat er al veel eerder in de tijd substantieel marktherstel was ontstaan en dat er uitkeringen vanuit JR Fleet Fund CV naar de betrokken vennoten overgeboekt konden worden.

Martherstel komt te laat en is onvoldoende robuust
Procedures voor de verkoop van m.s. Evolution ingezet

Begin 2018 wezen alle signalen op marktherstel voor de containerfeeder vaart. Desondanks bleef substantieel uit. Binnen de gegeven omstandigheden is de positie van een aantal schepen hierdoor verder verslechterd.

De teleurstellende conclusie voor de Evolution is dat marktherstel te laat komt. Door het uitblijven van marktherstel, is de financiële schade bij dat schip te groot geworden.

Evolution

Containerfeeder schip m.s. Evolution (1.050 TEU) heeft de afgelopen zomerperiode enige tijd stilgelegen, waardoor de werkkapitaalpositie is verslechterd. Eind september kon weliswaar een nieuw chartercontract worden afgesloten, maar het gerealiseerde chartertarief lag te laag om de financiële positie te herstellen. Om als rederij te kunnen blijven voldoen aan de verplichtingen jegens houders van m.s. Evolution Obligaties, is verkoop van het schip wenselijk. In oktober hebben de obligatiehouders hiermee ingestemd. JR Ship Brokers & Consultants heeft de verkoopprocedure vervolgens opgetuigd. De rederij zet zich er voor in om nog iets op de lening vordering van JR Vloot Support CV af te lossen. Betrokken participanten worden uiteraard over de voortgang geïnformeerd.

SeaZip Offshore Service volop in ontwikkeling

Het gaat goed met de Europese ambitie om met wind van zee een substantiële bijdrage te leveren aan de noodzakelijke energietransitie. Begin 2018 noteerde Europa een geïnstalleerd vermogen aan windenergie van 15,78 GW. Concrete projectplannen moeten per 2022 voor een verdubbeling zorgen. Om daar optimaal van te profiteren, focust het management van SeaZip op een voorkeurspositie voor haar schepen bij zoveel mogelijk internationale spelers.

In 2016 en 2017 was de markt voor de SeaZip service schepen minder goed. In 2017 zijn de markt- en salesinspanningen geïntensiveerd, waarbij de nadruk is gelegd op het doen toenemen van het aantal samenwerkingspartners. De ervaring leert namelijk dat projectontwikkelaars die de kwaliteiten van de SeaZip service schepen en haar bemanning eenmaal concreet ervaren vrijwel altijd met vervolgopdrachten terugkeren.

Op scherp, 24/7

Om dit doel te realiseren is medio 2017 onder meer het commercieel management versterkt met de komst van Mark van der Star, een professional met een stevig internationaal netwerk in de offshore energiewereld. Bovendien opende SeaZip in april 2017 een extra kantoor in Lowestoft, Engeland, één van de Noord-Europese havens die een hoofdrol spelen in de operationele activiteiten voor offshore windindustrie. Hiermee heeft het scheepvaartbedrijf ook gehoor gegeven aan een oproep van de Engelse overheid aan bedrijven die zich specialiseren in duurzame offshore energie om zich in de UK te vestigen. De UK is de onbetwiste voortrekker van Europa als het om de realisatie van offshore wind farms gaat. Voor ons als maritieme dienstverlener is het essentieel om daar op een lokaal niveau bij betrokken te zijn.

De inspanningen hebben resultaat. Het aantal samenwerkingspartners, zowel potentiële huurders als andere marktpartijen, nam in 2018 aanzienlijk toe. Dit vertaalt zich in een betere bekendheid binnen de markt en een toename van het aantal verhuurdagen. De financiële resultaten van de SeaZip service schepen over 2018 zullen hierdoor gaandeweg een verbetering laten zien. In deze zeer dynamische markt blijft maximale slagkracht geboden om de kansen in 2019 en daarna te verzilveren. SeaZip is en blijft scherp, 24/7.

Houders JR Shipping Opportunity Obligaties stemmen in met verlenging investeringsperiode

JR Ship Investments bestudeerde en berekende dit jaar diverse aankoopopties met de potentie van een opportunity investment. Dit leidde nog niet tot de ultieme kans op een nieuw investeringsproject. Houders van de hiervoor uitgebrachte JR Shipping Opportunity Obligaties stemden medio 2018 in meerderheid in met een verlenging van de investeringsperiode. Dit biedt de rederij de gelegenheid om meer opties te analyseren.

De rederij schreef de obligatielening in het voorjaar van 2017 uit. Doel van de lening was het realiseren van voldoende investeringskapitaal om flexibel en daadkrachtig in te kunnen spelen op investeringskansen die samenhangen met het momentum van de markt. De timing werd ingegeven door de eerste signalen van marktverbetering, in combinatie van de stabilisering van het prijsniveau op de markt van tweedehands schepen.

De uitgifte van obligaties met een nominale waarde van € 25.000,- verliep succesvol. In juli 2017 kon de emissie worden afgesloten met een opbrengst van € 2.475.000,-, waarmee het streefbedrag werd gerealiseerd. Obligatiehouders ontvangen een vaste rente van 5% op jaarbasis en beslissen mee over het aan te kopen schip, dat voor de helft vanuit de obligatielening wordt gefinancierd. De rederij stelt hoge criteria aan het aan te kopen schip en heeft slechts enkele ‘opportunities’ geïdentificeerd. Deze project opties werden uiteindelijk voor hogere prijzen door andere geacquireerd. Ook op dit moment heeft de rederij nog meerdere kansen in studie. Mocht dit niet tot een concrete aankoop leiden, dan ontvangen obligatiehouders de nominale waarde van hun inleg inclusief de tussentijds opgebouwde rente terug.

Terug naar nieuwsoverzicht